Gezonde leefomgeving

Gezond leven is zo makkelijk nog niet! Zeker niet in onze samenleving waarin we elke dag worden verleid tot ongezond gedrag. De keuzes die we maken worden beïnvloed door onze omgeving. Het creëren van een gezondheidsbevorderende omgeving is dan ook van essentieel belang om gezond gedrag te stimuleren! In dit onderzoek werd een een omgevingsscan ontwikkeld die in kaart brengt in hoeverre de leefomgeving mensen met een verstandelijke beperking ondersteunt bij gezond leven. Uitkomsten en adviezen kunnen beleidsvorming en planning van ondersteunen.

Het onderzoek duurde vier jaar (januari 2017 - januari 2021) en bestond uit vier projecten die uitgevoerd werden door middel van inclusief onderzoek:

Project 1: Onderzoekers over een gezonde leefomgeving
We praatten met onderzoekers op het gebied van a) de gezonde leefomgeving en b) mensen met een verstandelijke beperking en hun leefomgeving. In een concept mapping studie brachten we de kennis van de onderzoekers bijeen. Zo weten we waar we op moeten letten als we de leefomgeving voor mensen met een verstandelijke beperking gezonder willen maken. Ook helpt dit om in gesprek te gaan met mensen met een verstandelijke beperking over wat zij belangrijk vinden.

Project 2: Mensen met een verstandelijke beperking over een gezonde leefomgeving
We praatten met mensen met een matig verstandelijke beperking en vertegenwoordigers van mensen met een (zeer) ernstige verstandelijke beperking in groepsgesprekken. Afbeeldingen van thema’s die bij de gezonde leefomgeving horen hielpen deelnemers om te vertellen over wat in hun omgeving helpt bij gezond te leven.

Project 3: Het maken van de omgevingsscan
Samen met mensen met een verstandelijke beperking en praktijkprofessionals ontwikkelden we de omgevingsscan. Hierbij werd gebruik gemaakt van de eerder opgedane kennis in dit project. De omgevingsscan gaat over hoe mensen, plekken en randvoorwaarden gezond leven ondersteunen. Cliënten(vertegenwoordigers), begeleiders en teamleiders vullen de scan in en geven zo aan: wat er aanwezig is, hoe tevreden ze zijn, en welke dromen en wensen er zijn. Deze informatie wordt gebundeld in een groepssamenvatting. Dat biedt een overzicht welke hulpbronnen je kunt benutten. Ook geeft het inzicht in welke wensen er zijn om van de locatie een nog gezondere omgeving te maken.

Project 4: Het gebruiken van de omgevingsscan
In het laatste project hebben 4 woon- en dagbestedingslocaties de omgevingsscan gebruikt. Zo brengen cliënten(vertegenwoordigers), begeleiders en teamleiders samen in kaart wat er op de locatie is, wat ze ervan vinden en wat voor dromen voor  verbeteringen ze hebben. De uitkomsten zijn teruggekoppeld middels een groepssamenvatting en kan beleidsvorming van de locatie ondersteunen.

Het onderzoek Gezonde Leefomgeving is onderdeel van De Krachten Gebundeld, een door ZonMw gefinancierd onderzoeksproject waarin universiteiten, een hogeschool en 25 zorgorganisaties en kennisnetwerkpartners samenwerken. Een kort overzicht van de resultaten vindt u hier.

Op www.dekrachtengebundeld.nl vindt u de volgende praktijkproducten:

1. Leertraject voor begeleiders; e-learning, handleidingen voor teambijeenkomsten en job-aids;
2. Omgevingsscan en handleiding actiegesprek voor woon- en dagbestedingslocaties; vul met alle betrokken op jouw locatie de omgevingsscan in. De automatische gegenereerde samenvatting geeft een overzicht van de huidige situatie en dromen voor verbetering. Het actiegesprek helpt bij het opstellen voor een plan van aanpak voor jouw locatie.  

De omgevingsscan wordt ontwikkeld voor zorgorganisaties die zorg verlenen aan mensen met een matige tot (zeer) ernstige verstandelijke beperking. Tijdens het onderzoek wordt samengewerkt met mensen met een verstandelijke beperking, verwanten, begeleiders, onderzoekers en experts op het gebied van gezondheidsbevordering.